Upis deteta u školu jeste obaveza svakog roditelja/staratelja, koji je dužan da je ispuni najkasnije do 31. maja kalendarske godine u kojoj će, u trenutku početka školske godine, njegovo dete imati najmanje šest i po, a najviše sedam i po godina. Za očekivati je da su roditelji upućeni u uzrast sopstvenog deteta, ali, za svaki slučaj, na obavezu upisa podsetiće ih nadležni organ lokalne samouprave: opština vodi evidenciju o deci sa boravištem na svojoj teritoriji, i jednom godišnje obaveštava roditelje i škole o deci koja su stasala za školovanje. S druge strane, škola obaveštava roditelje i opštinu o deci koja su stasala za upis, ali nisu upisana u školu, i to čini u najkasnije 15 dana od isteka upisnog roka. Kad nadležni organ opštine primi to obaveštenje, podnosi prekršajnu prijavu protiv roditelja.
Priprema za polazak u školu
U godini pre upisa u osnovnu školu dete mora da završi pripremni predškolski program. On traje najmanje devet meseci, pet dana u nedelji po četiri sata dnevno. Priprema za školu odvija se u predškolskoj ustanovi, dakle vrtiću, ili u osnovnoj školi, ali s detetom u oba slučaja radi vaspitač, a ne učitelj.
Ako budući prvak već ide u vrtić, onda će automatski biti uključen u pripremni program. Međutim, ako dete ne ide u predškolsku ustanovu, roditelji će morati da ga upišu u neku školu ili vrtić koji organizuje pripremu. Roditelj može da upiše dete u bilo koju školu ili vrtić, bez obzira na to gde stanuje, a svaka škola i državni vrtić moraju da ga prime, i to besplatno. Priprema u privatnim vrtićima se plaća.
U slučaju da dete zbog bolesti nije u mogućnosti da pohađa program u predškolskoj ustanovi, pripremni program može da se organizuje u porodici u kraćem trajanju, a najmanje 240 sati u toku radne godine. Dete koje iz nekih drugih razloga, poput nepristupačnosti terena ili nemogućnosti organizovanja prevoza, ne može da ide u vrtić, može da pohađa progam u okviru porodice ili u drugom odgovarajućem prostoru.
Raniji i kasniji upis
Dete se može upisati i već sa šest godina starosti – ako psiholog škole proceni da je spremno za pohađanje nastave – ali i kasnije od propisanog roka, ako postoje opravdani razlozi za to (na primer, bolest deteta). Ako razlozi nestanu pre nego što dete dosegne uzrast od osam i po godina, ono će biti upisano u prvi razred; ako nestanu nakon tog vremena, dete će moći da upiše razred koji odgovara nivou znanja i sposobnosti koje poseduje u tom trenutku.
Izbor škole
Roditelj može da izabere osnovnu školu u kojoj će njegovo dete pohađati nastavu. Škola je, s druge strane, obavezna da upiše svako dete koje ima prebivalište na području škole, a druga deca biće primljena ako postoje prostorne ili kadrovske mogućnosti za to. Roditelji treba da podnesu zahtev školi za koju su se odlučili najkasnije do 1. februara kalendarske godine u kojoj upisuju dete.
Dokumentacija za upis
Prilikom prijave deteta, roditelj podnosi sledeća dokumenta:
izvod iz matične knjige rođenih (ne starije od šest meseci);
uverenje o završenom predškolskom pripremnom programu, koju izdaje ustanova u kojoj je dete pohađalo program;
potvrdu o obavljenom lekarskom pregledu i izvršenoj vakcinaciji;
uverenje o prebivalištu deteta.
Ispitivanje deteta
Nakon upisa, školski psiholog i pedagog ispituju različite sposobnosti deteta, kako bi utvrdili da li je u potpunosti spremno za pohađanje nastave. Ovo ispitivanje obavlja se na maternjem jeziku deteta. Ako je potrebno, škola je dužna da obezbedi prevodioca.
Nakon ispitivanja, stručni tim može da utvrdi:
1. da je dete potpuno spremno za pohađanje nastave;
2. da postoji potreba za donošenjem individualnog obrazovnog plana, koji bi detetu olakšao obrazovanje;
3. da postoji potreba za dodatnom podrškom za obrazovanje.