U susret predstojećem Međunarodnom beogradskom sajmu knjiga, izdavačka kuća Akademska knjiga iz Novog Sada je tokom avgusta ove godine objavila 7 izvanrednih dela domaćih i stranih autora iz oblasti društvenih i humanističkih nauka.

DEJAN JOVIĆ
OTPOR INTELEKTUALACA

Predstavljanje nepredstavljenih – suprotstavljanje moćnima

Dejan Jović propituje odnos kritičke inteligencije i nacionalnog identiteta, ulogu intelektualaca, ideju angažirane političke znanosti, sudbinu društvenih znanosti u dvadeset prvom stoljeću, globalni napad na prosvjetiteljske temelje liberalne tradicije, zaborav, reinterpretiranje ili odbacivanje antifašizma i sl. (...) Jović piše knjigu koja je djelomično i njegova osobna povijest jer piše znanstveni rad o svom nesuđenom mentoru. Time knjiga na specifičan način postaje kombinacija intelektualne povijesti I političke znanosti kakva se još nije pojavila u našoj politologiji. (...) Priča o Jovanu Miriću ujedno je i priča o promišljanju razloga za propast socijalističke Jugoslavije tako da je mnogo širi set tema zahvaćen Jovićevim interpretiranjem Mirićeve politologije. (...) Jović kreira vrlo jasnu naraciju u kojoj započinje s teorijskim prikazima Gramscia, Bende i Saida kako bi stvorio teorijski okvir koji će primijeniti na njemu važne intelektualce poput Matvejevića i Mirića, pri čemu će Mirić postati svojevrsni jugoslavenski/hrvatski ekvivalent Saida. (...) Misli, znanstveni rad i osobna sudbina profesora Mirića dio su veće naracije o smislu kritičke političke znanosti i potrebe za kritičkim intelektualcima. Pitanje sudbine i uloge intelektualaca mišljeno je u kontekstu onog što autor prepoznaje kao napad na prosvjetiteljske temelje liberalizma. Kako se suvremeni kulturni rat vodi između antiprosvjetiteljske identitetske ljevice i iliberalne antiprosvjetiteljske desnice, autor ne propušta primijetiti kako kultura poništavanja ili otkazivanja funkcionira u napadu na intelektualce bez obzira s koje strane dolazila.

Prof. dr Zoran Kurelić

Dejan Jović profesor je politologije na Fakultetu političkih znanosti u Zagrebu i naslovni profesor Fakulteta političkih nauka u Beogradu. Od 2013. do 2021. bio je glavni i odgovorni urednik časopisa Politička misao, a od osnivanja 2018. glavni je urednik Tragova, časopisa za srpske i hrvatske teme. Rođen je 1968. u Samoboru. Od 1994. do 2010. studirao je i radio u Velikoj Britaniji – u Mančesteru, Londonu i Stirlingu. Autor je knjiga Jugoslavija: država koja je odumrla (Prometej, Zagreb, 2003; Samizdat/ Fabrika knjiga, Beograd, 2003; Purdue University Press, Lafayette, 2009), Rat i mit: politika identiteta u suvremenoj Hrvatskoj (Fraktura, Zaprešić, 2017. i 2018), te Uvod u Jugoslaviju (Fraktura, Zaprešić, 2023 i Akademska knjiga, 2024) Uredio je i priredio pet zbornika iz područja politologije. Jedan je od urednika serije knjiga o jugoistočnoj Europi pri Central European University Pressu. U knjigama se bavi identitetskim, političkim i drugim pitanjima povezanim s Jugoslavijom, njenim raspadom i post-jugoslavenskim zemljama.

Slavoj Žižek

SREĆA SE VIŠE NE SMEŠI...

Sa engleskog prevela: Ljiljana Marković

Knjiga eseja Slavoja Žižeka Sreća se više ne smeši... obuhvata članke koje je u proteklih nekoliko godina pisao za portale planetarni filozof kako bi u njima izneo reakciju na ključne političke krize savremenog sveta. Pišući povodom ratova u Gazi i Ukrajini, protesta u Srbiji, oslobađanja Džulijana Asanža, jačanja desnice u Evropi i krize demokratije, Žižek otkriva mehanizme ideološke manipulacije u medijima i politici. Njegov govor na Frankfurtskom sajmu knjiga 2023. izazvao je skandal jer je uz osudu nasilja nad Izraelom insistirao da se čuje i palestinski glas. U eseju o studentskim protestima u Srbiji (2025), pohvalio je njihovu etičnost i odbijanje da se svrstaju uz postojeće političke strukture. Pitanje antisemitizma, religije, ekološke panike i lažne učtivosti povezuje sa širim krizama kapitalizma. Žižekovi zaključci nisu uvek jednoznačni – često su paradoksalni – ali vode čitaoca ka dubljoj refleksiji o tome kako govorimo o ratu, pravu, pravdi i slobodi u svetu koji sve češće gubi veru u istinu.

Slavoj Žižek je jedan od najpoznatijih živih svetskih filozofa, najveći pečat njegovom delu daje izvorna kombinacija filozofije i psihoanalize. Područja njegovog istraživačkog rada su psihoanaliza, politička filozofija, nemačka klasična filozofija i religija. Jedan je od najpromoćurnijih posmatrača postmoderne kulture, kako visoke tako i niske. U analizama koje zaustavljaju dah, tako raznolikih autora kao sto su Lacan, Hegel, Marx, Schelling i Hitchcock, Wagner, Raymond Chandler i Ridly Scott, Žižek prati strukturu fantazije kako je ona produkovana i kako se opire poznim kapitalistiičkim instrumentima moći. Ipak, polazna teoretska osnova mu je bila psihoanalitička teorija Jacquesa Lacana. Rođen je 1949. godine u Ljubljani. Diplomirao je na odseku za filozofiju i sociologiju 1971. godine, a doktorirao 1981. godine na odseku za filozofiju Filozofskog fakulteta u Ljubljani. Doktorsku disertaciju iz psihoanalize odbranio je u Francuskoj 1985. godine na univerzitetu Paris VII. Kao gostujući profesor predavao je na više od pedeset univerziteta u svetu: Univerzitet Paris VIII, Univerzitet Minesota, Univerzitet Nju Orleans, Univerzitet u Mičigenu, Njujorku, Vašingtonu itd. Učestovao je na preko 4oo međunarodnih simpozija. COBISS beleži preko 9oo bibliografskih jedinica. Celokupno Žižekovo delo može se podeliti u tri celine: teoretsko psihoanalitični spisi, spisi iz područja filozofije kulture i spisi iz područja politike i politikologije. Najvažnije knjige koje je objavo su: The Sublime Object of Ideology; Looking Awry; Enjoy Your Symptom; Everything You Have Always Wanted to Know About Lacan; Metastases of Enjoyment. Prevođen je na više od dvadeset svetskih jezika. Kniga Interrogating the Real je bilo prvo Žižekovo delo prevedeno na srpski jezik. U izdanju Akademske knjige još su objavljene knjige: Islam, ateizam i modernost; U odbranu izgubljenih stvari i knjiga Lenjin 2017 koju je Žižek priredio.

Dragan Đukanović, Marko Dašić, Milan Krstić

SAVREMENA SPOLJNA POLITIKA SRBIJE

Kontinuitet i promene
Monografija Savremena spoljna politika Srbije – kontinuitet i promene je jedinstvena u našoj naučnoj literaturi jer predstavlja temeljno i sveobuhvatno naučno istraživanje aktuelnih pojava i novih tema u oblasti političkih nauka. Stoga se može reći da su autori ove monografije na najboljem tragu koji su ostavili naši renomirani profesori i učitelji – Velja Gavranov, Moma Stojković, Ivo Visković... U tom smislu ova monografija biće nezaobilazno štivo studentima međunarodnih odnosa na Beogradskom univerzitetu, ali i širem krugu čitalačke publike koja se interesuje za ove teme.

Dr Ognjen Pribićević

Autori su obradi vrlo složene materije pristupili odgovorno, kritički i, prikazujući u praksi realno stanje naše spoljne politike, skrupulozno, ali ne i apologetski. Ovakvim pristupom postigli su da se odgovorno može reći da će ova monografija biti po mnogo čemu pionirski rad i, usuđujem se reći, jedna od značajnijih studija u naučnom izučavanju spoljne politike.

Prof. dr Ivo Visković

Autori (...) su neprestano u živom i plodonosnom dijalogu sa savremenom i klasičnom literaturom, ne ispuštajući pri tome iz analitičkog „periskopa" stanje stvari u stvaranju i realizovanju spoljne politike Srbije... Jednako ubedljivo, posledično nakon svih ranijih nezaobilaznih razmatranja, raspravlja se o nacionalnim interesima i strateškim ciljevima naše zemlje. Sveobuhvatno i naučno skrupulozno vivisecira se ovaj osporavani koncept međunarodnih odnosa i spoljne politike, a potom se govori o samim nacionalnim interesima i strateškim ciljevima Srbije.

Prof. dr Dragan R. Simić

(...) izradom monografije Savremena spoljna politika Srbije – kontinuitet i promene naša teorija i analiza međunarodnih odnosa i spoljne politike Srbije dobila je izuzetno vredno, korisno i kvalitetno delo koje će, osim studentima, korisno poslužiti i stručnoj javnosti u Srbiji i inostranstvu, kao i novinarima I svim drugim zainteresovanim za ove važne aspekte savremene politike.

Prof. dr Vatroslav Vekar

Predrag Slijepčević

FUTURIZAM

Elementi nove filozofije prirode

Knjiga Predraga Slijepčevića Futurizam – Elementi nove filozofije prirode je zbirka od nešto više od tuce kraćih i dužih eseja kroz koje autor spekulativno i kritički reflektuje o načinima kako dominantne a često prećutane tekovine savremene naučno-tehnološke civilizacije boje naše odnošenje prema budućnosti čovečanstva, kako u pogledu naivne vizije te iste budućnosti, tako i u pogledu putanje kojom se krećemo sa optimističnom idejom da tu viziju ostvarimo. Oslanjajući se na svoju ekspertizu u okviru bioloških nauka, Slijepčević posmatra sadašnje stanje čovečanstva kroz vizuru dinamičnog sistema, ali se ne zadržava na prostom scijentističkom modelu opisa situacije, već iznosi interpretaciju koja se koristi poetičkim ključem koji svoje izvore nalazi u širokom spektru kreativnih rezultata, od klasičnih mitova do rok muzike.

Iz recenzije prof. dr Gorana Rujevića

Možda su se savremeni bioetičari i filozofi s pravom zapitali da li je kognitivno poboljšanje čoveka neodvojivo od njegovog moralnog poboljšanja. Na obzorju metafore o usponu i samouništenju ljudske civilizacije, prema promišljanju Predraga Slijepčevića, stoje Gete, Niče, Špengler i Hajdeger, konačno i Borislav Pekić sa svojom trilogijom o samouništenju civilizacije („Besnilo", „Atlantida" i „1999")... U svakom slučaju, u knjizi koja je pred nama svakako ne bih prepoznao pesimizam, kao što ga Slijepčević nije prepoznao kod Pekića.

Iz recenzije prof. dr Zorana Todorovića

Dr Predrag Slijepčević je ekspert za nauke o živome i filozof sa specijalizacijom u istoj oblasti. Obrazovanje je stekao na Univerzitetu u Sarajevu gdje je doktorirao 1991. godine. Radio je na univerzitetima Kembridž, Sent Endruz i Lajden, a trenutno je zaposlen na Univerzitetu Brunel u Londonu. Dr Slijepčević je konzistentno prisutan na listi 2% najuticajnijih svjetskih naučnika koju objavljuje Univerzitet Stenford (posljednja verzija liste objavljena je u septembru 2024). Objavio je 86 radova u vodećim časopisima uključujući Nature, Nature Genetics i časopis Američke akademije nauka. Njegova knjiga Biocivilisations: A New Look at the Science of Life dobila je dve nagrade: Nautilus Books Award za 2024. (Gold Winner u kategoriji Restorative Earth Practices) i nagradu za knjigu godine koju dodjeljuje britansko udruženje The Scientific and Medical Network. Nemačka i kineska edicija Biocivilizacija očekuju se u 2025. godini. Dr Slijepčević je objavio dve knjige na srpskom, Svetac i grešnik i Preumljenje Zemlje. Sa kolegama, Františekom Baluškom (Univerzitet u Bonu), Arturom Riberom (Univerzitet u Vankuveru) i Vilijamom Milerom (Biovers fondacija) razvija novu oblast, nazvanu „kognitivna biologija", kao alternativu neodarvinističkoj biologiji. Član je udruženja The Third Way of Evolution, koje okuplja 87 istaknutih naučnika.

Sanja Bojanić

O ŽENSKOM PITANJU ILI SEKSUALNOM KAPITALU

"Seksualni kapital [...] definišem kao društveno priznatu privlačnost koja se strateški kapitalizuje u okvirima akademije, i to putem tržišnih i medijskih mehanizama. Ključno pitanje glasi: kako to da mobilizacija seksualnog kapitala u postpatrijarhalnom, neoliberalnom kontekstu obećava osnaživanje žena, a ipak održava rodne nejednakosti? Tezu o seksualnom kapitalu kao poveznici koja komodifikuje intimnost i normalizuje autoritarne obrasce, povezujem s transformacijom nasleđene patrijarhalne matrice nad ženskim telom u tržišno regulisanu, ali jednako restriktivnu praksu".

Filozofija kulture, s posebnim naglaskom na savremena rodna, rasna i klasna pitanja koja produbljuju društvene i afektivne nejednakosti, u središtu su interesa Sanje Bojanić. Diplomirala je filozofiju, magistrirala studije hipermedija, a doktorirala u okviru doktorske škole Društvenih nauka i teorija čula i Centra za ženske studije, Univerziteta Pariz 8. Njena istraživanja su interdisciplinarna i kreću se od eksperimentalnih umetničkih praksi, teorije afekta do institucionalne analize. Prevodila je, radila u izdavaštvu i novinarstvu u Francuskoj, na univerzitetu u Škotskoj kao i na Akademiji primijenjenih umjetnosti u Rijeci predavala je semiotiku, teorije i prakse novih medija i vizualne metodologije. Autorka je više knjiga i preko pedeset naučnih radova. Direktorka je Instituta za budućnost, Sveučilišta u Rijeci u okviru kojeg vodi Centar za napredne studije.

Federico Tenca Montini

TRST NE DAMO

Jugoslavija i Tršćansko pitanje 1945–1954

Sudbina grada Trsta i Tršćanska kriza, koja je trajala od maja 1945. do sklapanja Londonskog memoranduma u oktobru 1954, bila je najosjetljivija mirnodopska dionica u odnosima dviju država, Italije i Jugoslavije, i nekoliko nacija, prije svega italijanske, slovenske i hrvatske. [...] Tenca Montini iznova interpretira, podsjeća i objašnjava što se u deset godina događalo između dvije države, dva bloka, a onda i posebne, neovisne, ali i dalje, socijalističke države, u deset poratnih godina. Tekst je to koji govori o sukobljavanju Zapada i Istoka, raspravama o pravu naroda na samoopredjeljenje, ali i razmišljanjima o ratnom plijenu, kazni i nagradi, odnosu velikih i malih nacija, krivim odlukama u prošlosti, odgovornosti za ratne zločine, spremnosti na žestoki otpor, karizmatičnim vođama.

Iz predgovora Tvrtka Jakovine

Federico Tenca Montini, italijanski povesničar u Naučno-istraživačkom centru Koper i stipendista programa „Marie Skłodowska-Curie", te spoljni saradnik Odsjeka za povijest Filozofskog fakulteta Sveučilišta u Zagrebu. Član je Upravnog odbora Instituta za povest pokreta otpora i savremeno doba u Trstu. Njegova je knjiga o tršćanskom pitanju dostupna na italijanskom (il Mulino, 2020) i još, s prisutnim izdanjem, na tri jezika bivše Jugoslavije.

Jovan Komšić

REFLEKSIJE VELIKOG PROPADANJA

Srpske tranzicione „elite" – od rata do mira i nazad (1987–2024)

Refleksije-velikog-propadanja-korica-za-stampu-1-1.png
Komšić nas u jednom sociološkom trileru uvodi u dinamiku katastrofe. Ima tu dosta „državnog razloga" i „decizionizma" – tih čarobnih štapića Karla Šmita, koji se prelamaju kroz „razistoriju" Dobrice Ćosića i njene derivate... Komšić je na pravom tragu da je „AB revolucija", uz sve pogodno istorijsko nasleđe kao uslova iluminacije, prilično unikatna i još nedovoljno shvaćena... Poučna je ovo studija. Može se reći i katarzična.

Zoran Panović, sociolog

Pisalo se i ranije o temi studije „Refleksije velikog propadanja"... nikada dosad ovako sistematično, kao što je učinio Komšić... O metodologiji i dometima više će reći ljudi iz struke... ja ću ovu belešku završiti parafrazom rečenice iz Otkrovenja Komšićevog imenjaka, Jovana: „Ko pročita ovu knjigu, u ustima njegovim biće slatka kao med, ali će u utrobi njegovoj biti gorka kao pelen." Ali onom ko je pročita biće još gorča, a neće znati zašto je gorko.

Svetislav Basara, književnik

Pisac je izričit: kriza pojma prethodi krizi stvarnosti. Nije jezik uslovljen stvarnošću, već upravo jezik propadanja priprema samu propast... Posebno je važna Komšićeva rasprava u kojoj, s jedne strane, strpljivo razgrađuje postavke Karla Šmita, tvorca Nirnberških zakona. S druge strane, nije ga mrzelo (jer Komšić zna gde se krije teorijska riznica) da čita neutešno dosadna politička smatranja Dobrice Ćosića i tumači ih u šmitovskom ključu.

dr Ivan Milenković, filozof

Iznimno značajna knjiga Jovana Komšića odlikuje se visokom razinom konzistentnosti i konzekventnosti, te – što je od posebne važnosti – jasnim i čitkim stilom pisanja, što je čini dostupnom široj obrazovanoj javnosti, uključujući, vjerujem, i mladim generacijama, kojima bi u njoj sadržani izvodi, činjenice i argumenti morali djelovati prosvjetljujuće i otrežnjujuće... Komšić je ovom knjigom afirmirao ideju političke teorije kao neophodnog oružja za bolji svijet, te identitet istine kao domovine vlastite duše.

Prof. dr sc. Lino Veljak, filozof, red. član IANU BiH

Dr Jovan Komšić, redovni profesor Sociologije i Političkog sistema Evropske unije na Ekonomskom fakultetu u Subotici, Departman za evropsku ekonomiju i biznis, Univerziteta u Novom Sadu (u penziji). Rođen 1952. godine u Laćarku, AP Vojvodina, Republika Srbija. Osnovnu školu i gimnaziju završio u Sremskoj Mitrovici. Diplomirao je (1975), magistrirao (1985) i doktorirao (1993) na Fakultetu političkih nauka u Beogradu. Tema doktorske disertacije: „Kritika neostaljinističke teorije države". Objavio jedanaest monografija iz sfere političkih i socioloških nauka. Autor je više od 100 radova u stručnim časopisima i zbornicima. Jula 2010. godine izabran za dopisnog člana Vojvođanske akademije nauka i umetnosti (VANU). Jedan je od osnivača nekoliko NVO iz Vojvodine i Srbije (Nezavisno udruženje novinara Vojvodine, Novi Sad; Vojvođanski klub, Novi Sad; Društvo za saradnju među narodima bivše Jugoslavije, Beograd; Centar za regionalizam, Novi Sad; V 21, Novi Sad; Asocijacija multietničkih gradova Jugoistočne Evrope – Filija, Novi Sad). Bio je savetnik Saveznog ministra za nacionalne i etničke zajednice u Vladi SR Jugoslavije, Rasima Ljajića (2001–2003). Služi se ruskim i engleskim jezikom. Oženjen je i otac dvoje dece. Penzionisan oktobra 2018. godine.